عواقب نتایج آزمایش منفی کاذب یا False Negative در تشخیص بیماری سل
بیماری مسری و کشنده سل، خسارات جانی و مالی فراوانی به جامعه تحمیل می نماید. عوامل مختلفی باعث شیوع این بیماری بوده که یکی از عوامل برجسته و تأثیرگذار شیوع بیماری سل، تشخیص دیرهنگام این بیماری می باشد. مطالعات و بررسی های انجام شده( تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش بیماران مبتلا به سل شناسایی شده در آزمایشگاه ظریفی ) و نیز سایر اسناد و مدارک موجود حاکی از آنست که متأسفانه بیش از نیمی از بیماران مبتلا به سل ریوی، دیرهنگام( مراحل بیشرفته بیماری ) تشخیص داده شده اند. هر بیمار مبتلا به سل ریوی قبل از تشخیص و درمان قادر به انتقال عفونت سلی به 10 الی 15 نفر از اطرافیان خود بوده و از این طریق منجر به تشدید شیوع بیماری می گردد، در چنین شرایطی تا زمانیکه عوامل تشخیص دیرهنگام بیماری سل شناسایی نشده و راهکارهای مناسب و موثرتر ی در جهت جلوگیری از بروز این عوامل اندیشیده نشود، همچنان تحمیل خسارات مالی و جانی به خانواده ها و جامعه ادامه خواهد داشت.
متأسفانه یکی از عوامل تأخیر در تشخیص بیماری سل، ارائه نتایج آزمایش غلط منفی کاذب( False Negative ) از جانب آزمایشگاههای مایکوباکتریولوژی می باشد. نتایج منفی کاذب غالبا" نه تنها منجر به انحراف از تشخیص صحیح بیماری توسط پزشکان معالج گشته، بلکه باعث تأخیر و پیشرفت بیماری نیز می گردد. صدور نتایج منفی کاذب از جانب آزمایشگاههای مایکوباکتریولوژی در خوشبینانه ترین حالت زمانی محتمل است که بیماری سل در فاز نخست( فاز اولیه ) بوده باشد، در چنین حالتی تعداد باسیل های اسیدفست در لام میکروسکپی، کمتر از 9 باسیل در 100 میدان میکروسکپی بوده و ارائه نتایج صحیح مثبت کمتر از 9 باسیل از عهده هرآزمایشگاهی بر نمی آید. در خصوص نتایج آزمایش منفی کاذب، اسناد و مدارک نتایج کنترل کیفی خارجی نشان می دهد که متأسفانه یا بهتر است بگوییم، بدبختانه بیش از 30% آزمایشگاههای مایکوباکتریولوژی، نتیجه یک مثبت باسیل اسیدفست در لام میکروسکپی اسمیرمستقیم را منفی گزارش کرده اند. لام دارای یک مثبت باسیل اسیدفست یعنی از نظر گزارش آزمایشگاهی، بیمار در فاز دوم شدت بیماری می باشد. نکته بسیار قابل توجه اینکه، نتایج آزمایشگاهی غلط منفی کاذب اکثرا" پنهان می مانند!.
نتیجه گیری:
نتایج غلط منفی کاذب آزمایشگاهها، عامل برجسته تأخیر در تشخیص بموقع و بدنبال آن تأخیر در تشخیص بیماری مسری سل، عامل شیوع بیماری و نیز عامل تبعات جانی و اقتصادی به جامعه می باشد.
گروه علمی آزمایشگاه ظریفی