دستورالعمل نمونه برداری و نحوه ارسال نمونه های مشکوک به عفونت قارچ سیاه به آزمایشگاه
- بلافاصله بعد از جمع آوری و بدست آوردن نمونه نسبت به ارسال آن به آزمایشگاه اقدام شود.
- تمامی نمونه ها باید دارای برچسبی باشند که نام و شماره پذیرش بیمار و تاریخ نمونه برداری و نام بخش روی آن بطور خوانا درج شده باشد.
بیوپسی های برونکوسکوپی : (در تشخیص بیماری های قارچی تهاجمی ریوی کمک کننده و مفید می باشند به ویژه در صورتی که ضایعات انفیلتره بوده و یا در بیش از یک و یا چندین لوب ریه منتشر شده باشند). نمونه ها در ظروف استریل فاقد هر گونه ماده نگهدارنده جمع آوری شده و پس از بستن کامل درب ظروف، به آزمایشگاه ارسال گردند.
نمونه برداری از لزیونهای سربسته و آبسه ها (اگسوداها و چرک)
ابتدا سطح محل آبسه یا لزیون بخوبی تمیز و پاک شده تا رفع آلودگی گردد. سپس بکمک سرنگ استریل نمونه را آسپیره کرده و به داخل ظرف استریل مناسبی مانند لوله آزمایش درب پیچ دار منتقل نمائید. از سواب برای جمع آوری نمونه از لزیون بسته ای که با جراحی باز شده به هیچ وجه استفاده نشود و در صورتی که ناچارا یا الزاما برای بدست آوردن نمونه از یک لزیون باز شده بخواهید از سواب استفاده نمائید سعی شود که حداکثر مقداراز نمونه جمع آوری گردد و در حالتی که رطوبت آن حفظ شود در ظرف مناسبی به آزمایشگاه ارسال نمائید.
درناژ از لزیونهای باز شده فقط هنگامی باید جمع آوری شود که قبلا آن لزیون بطور کامل تمیز شده باشد.
عفونت قارچ سیاه چیست؟
این روزها از عفونت قارچ سیاه در برخی از بیماران کرونائی نام برده می شود. این نام در واقع مربوط به ضایعات سیاه رنگی است که بدنبال عفونت بافتهای بدن توسط دسته ای از عوامل قارچی پدید می آید. نام علمی این عفونت، موکورمایکوزیس می باشد. موکورماکوزیس یک بیماری حاد و نسبتا کشنده است که به سرعت توسعه می یابد و به علت قارچهای مختلف راسته موکورال ها ایجاد می شود. این بیماری، در حقیقت حادترین عفونت قارچی شناخته شده است.
عفونت قارچی نکروز دهنده در کام سخت
عفونت موکورمایکوزیس در بینی و حدقه چشم
عفونت قارچی نکروز دهنده در پوست صورت
عوامل قارچی مسبب این عفونت به طور معمول بیماریزا نمی باشند بلکه بیماریهای ناتوان کننده ای چون دیابت (بخصوص در مرحله کنترل نشده و اسیدوز)، لوسمی، سل، سوختگی و سوء تغذیه زمینه را برای ابتلا به آن فراهم می سازنند. این قارچها علاقه خاص در تهاجم به عروق خونی دارند، ضایعات اغلب با واکنشهای نکروزه و چرکی همراه می باشند. گونه های قارچی که عامل بیماری هستند، انتشار وسیع جهانی دارند و در طبیعت در روی مواد آلی در حال فساد، فضولات و مواد قندی به سرعت رشد می کنند و اسپور آنها به مقدار فراوان در هوا پراکنده است. انسان به طور دائم در تماس با اسپور این قارچها می باشد.
بیماری از طریق استنشاق اسپورها و به میزان کمتر در اثر تلقیح ناشی از ضربه به داخل پوست منتقل می شود. اشکال مختلف بیماری بستگی به عوامل مختلف مساعد کننده دارد و به نظر می رسد که رابطه ای بین بیماری، سن، جنس و نژاد وجود ندارد. بیماری از انسان به انسان یا حیوان به انسان قابل انتقال نیست. بیماری به اشکال بینی مغزی، ریوی، معدی روده ای، جلدی و یا منتشره دیده می شود.
بیشتر موارد بیماری در افراد دیابتی کنترل نشده در مرحله اسیدوز، بچه های مبتلا به سوء تغذیه، بیماران با سوختگی شدید، افراد مبتلا به سرطان و درمان دارویی با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و کورتیکواستروئیدی دیده می شود.
این عفونت خطرناک ممکن است در آن دسته از بیماران کرونائی بروز کند که بطور زمینه ای دیابت دارند. در بیماران دیابتی که دیابت آنها کنترل نشده و دچار اسیدوز دیابتی شده باشند و از طرف دیگر برای کاهش التهاب ناشی از کرونا تحت درمان با داروهای کورتون قرار گرفته باشند، امکان بروز عفونت موکورمایکوزیس (قارچ سیاه) در آنان بیش از دیگران وجود خواهد داشت.
یکی از فرمهای شایع این بیماری فرم بینی – مغزی (رینوسربرال) آن است که ابتدا مخاط بینی و یا سقف دهان درگیر می شود و در صورت عدم رسیدگی، عفونت به سمت سینوس های اطراف بینی و حدقه ی چشم توسعه می یابد و در مدت یک هفته از طریق سینوسهای اطراف بینی خود را به مغز رسانده و موجب مرگ بیمار می گردد. تشخیص و درمان سریع دارای اهمیت حیاتی است و می تواند موجب جلوگیری از عوارض بیماری و مرگ شود.
چگونه می توان از عفونت قارچ سیاه پیشگیری كرد؟
اسپورهای عامل عفونت قارچ سیاه در همه جا حضور دارند، بنابراین از طریق تنفس وارد مجاری هوائی انسان می شوند. افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند و نیز افرادی که دارای بیماریهای زمینه ای می باشند ضروری است که برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری موکورمایکوز موارد زیر را مورد توجه قرار دهند:
- از حضور در مناطقی که گرد و غبار فراوان دارند خودداری کنند. یا در صورت الزام به حضور، هنگام رفتن به این مناطق ماسک بزنند.
- از انجام فعالیت هایی که در تماس با گرد و غبار یا خاک است خودداری کنند. اگر این امکان وجود ندارد، هنگام دست زدن دستکش پوشیده و نیز از لباس های آستین بلند استفاده نمایند.
· افراد دیابتی همیشه باید مراقب سطح قند خون خود باشند.
· بهداشت دهان و دندان به طور مناسب رعایت شود. به بیماران توصیه می شود که روزانه دو بار مسواک بزنند (صبح و شب)، غرغره با محلول بتادین یا دهانشویه کلرهگزیدین نیز توصیه شده است.
· هرگونه ناهنجاری در حفره دهان، بینی، چشم یا ناحیه اطراف چشم و بینی باید در اولین زمان بررسی و ارزیابی شود. تشخیص به موقع نقش اصلی را در جلوگیری از عوارض خطرناک و جدی این عفونت دارد.
· احتمال شیوع عفونت قارچ سیاه از فردی به فرد دیگر یا از طریق اکسیژن رسانی، مرطوب کننده هوا یا آب، در بیماران کرونائی وجود ندارد و همانطور که شرح داده شد به زمینه های داخلی فرد بیمار بستگی دارد.