دانستنیهایی درباره غده تیروئید
تیروئید غده ای کوچک شبیه به پروانه است که در قسمت تحتانی گردن واقع شده و وظیفه ی آن ساختن دو هورمون مهم T3 و T4 است. در صورت بروز اشکال در کارکرد این غده، فرد دچار بیماری هایی می گردد که عبارتند از:1-کم کاری تیروئید، 2-پرکاری تیروئید، 3- گواتر (بزرگی غده تیروئید)، 4- التهاب تیروئید (تیروئیدیت) و 5- سرطان تیروئید. لازم به ذکر است ترشح غده تیروئید خود، توسط غده دیگری بنام هیپوفیز تنظیم و کنترل می شود که این غده (هیپوفیز) توسط هورمون TSH، تیروئید را تنظیم میکند.
کم کاری تیروئید:
این بیماری زمانی بروز می کند که غده تیروئید هورمون T4 را کمتر از حد طبیعی تولید کند.هورمون T4 عملکردهای اساسی بدن از قبیل ضربان قلب، هضم غذا، رشد فیزیکی و ذهنی بدن را تنظیم میکند. کم کاری تیروئید یکی از شایع ترین بیماریهای مزمن در سطح جهان به حساب می آید و نشانه های این بیماری ممکن است تا پس از توقف عملکرد غده تیروئید ظاهر نشود . باید توجه داشت که حدود دوسوم اشخاص مبتلا به این بیماری از ابتلای خود بدین بیماری بی خبر می باشند. احتمال وقوع کم کاری تیروئید در زنان 2 برابر مردان می باشد. عواملی مانند بیماریهای خود ایمنی و اکتساب ژنتیکی، اشعه درمانی و جراحی تیروئید سبب می شوند تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکند.
علائم کم کاری تیروئید
- خستگی فراگیر، خواب آلودگی، فراموشکاری و مشکلات در حافظه، عدم تمرکز و اختلال در یادگیری
- ناخن و موی خشک و شکننده، پوست خشک و خارش دار، صورت پف آلود و ورم پلک ها
- کاهش ضربان قلب، افزایش وزن، از دست دادن قسمتی از شنوایی، گرفته شدن تارهای صوتی، اختلالات قاعدگی، بزرگ شدن غده تیروئید( گواتر)
- حساسیت زیاد به سرما، بی حس شدن دستها، افزایش حساسیت به داروها
پرکاری تیروئید:
هنگامی که غده تیروئید مقادیر بالایی از هورمون T4را ترشح میکند فرد درگیر این بیماری میگردد.
علائم پرکاری تیروئید
-افزایش اشتها، تعریق، لرزش دست و انگشتان
- خستگی و ضعف ماهیچه ها
- عصبانیت و کج خلقی، تغییر در الگوی دفع مدفوع به خصوص افزایش دفعات آن
- کاهش ناگهانی وزن حتی در زمانی که اشتها و میل به غذا زیاد است.
- افزایش ضربان قلب(حتی بیش از 100 ضربه در دقیقه)
گواتر:
گواتر به معنای هر نوع بزرگ شدگی غیر طبیعی غده تیروئید است و بیماری شایعی است که در سنین نوجوانی (سنین مدرسه) احتمال دارد بروز کند و در خانمها احتمال ابتلا بدان بیشتر است. همانطور که گفته شد غده تیروئید در جلوی نای و حنجره قرار دارد. بزرگی خوش خیم غده تیروئید سبب افزایش حجم آن می شود که در این بیماری افزایش حجم غده تیروئید از جلوی گلو و گردن قابل مشاهده است. شایع ترین علت گواتر کمبود ید در رژیم غذایی می باشد که خوشبختانه در سالیان اخیر در ایران کمتر شاهد این مشکل هستیم. داشتن گواتر لزوما" بدین معنی نیست که غده تیروئید شخص به درستی کار نمیکند حتی زمانی که بزرگ شده باشد. ممکن است تیروئید به میزان طبیعی هورمون تولید کند با این حال محتمل است که میزان ترشح T4 و یا T3خیلی زیاد یا کم باشد.
تشخیص:
با توجه به مطالب ذکر شده از طرق انجام آزمایش های دوره ای هورمون های غده های تیروئید و هیپوفیز ونیز اندازه گیری مقادیر هورمون های مربوطه می توان به چگونگی عملکرد غده های تیروئید و هیپوفیز پی برد.
با آرزوی تندرستی شما عزیزان – آزمایشگاه ظریفی